Οι πανάδες είναι καφετί αλλοιώσεις του δέρματος, που ποικίλουν σε μέγεθος, ένταση χρώματος και σχήμα και εμφανίζονται κυρίως σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές του σώματος. Μορφολογικά διαφέρουν από τις φακίδες διότι οι πανάδες έχουν μια ασαφή δικτυωτή μορφολογία, ενώ οι φακίδες είναι κηλίδες με σαφή όρια. Εμφανίζονται στην πορεία της ζωής, όχι από τη γέννηση. Τον χειμώνα υποχωρούν ενώ το καλοκαίρι είναι πιο έντονες.
Στην ουσία οι πανάδες δεν είναι τίποτα άλλο από υπερχρωματικές περιοχές δέρματος στις οποίες υπάρχει αυξημένη παραγωγή μελανίνης, της ουσίας που δίνει στο δέρμα ένα σοκολατί χρώμα.
Τις βλέπουμε συνήθως στις γυναίκες σε ηλικίες ανάμεσα στα 20 με 40 έτη και εξαιρετικά σπάνια σε άνδρες. Επίσης συνήθως τις συναντάμε σε πιο σκουρόχρωμους τύπους δέρματος.
Όσον αφορά την αιτιολογία τους, υπάρχει συσχέτιση με ορμόνες του φύλου όπως είναι τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πολύ συχνά εμφανίζονται οι πανάδες πρώτη φορά σε μια εγκυμοσύνη, κατά τη λήψη αντισυλληπτικών χαπιών, στην εμμηνόπαυση ή κατα τη λήψη ορμονικής θεραπείας για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, γενικά δηλαδή σε καταστάσεις που επηρεάζεται το ορμονικό προφίλ της γυναίκας. Επιπλέον έχει περιγραφτεί και επίδραση από ορμόνες του υποθάλαμου και της υπόφυσης όπως η αδρενοκορτικοτρόπος ορμόνη (ACTH) και οι μελανοτροπίνες (MSH).
Άλλοι παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση των πανάδων είναι η κληρονομικότητα, φάρμακα, καλλυντικά, τραύματα, ασθένειες κ.α. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ασθενείς με υπερχρωματώσεις συναντάμε συχνά και δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.
Όσον αφορά τώρα την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος ξεκινάμε από την παύση του παράγοντα που το προκαλεί ή το επιδεινώνει, εφόσον κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Π.χ. αντικατάσταση μιας από του στόματος αντισυλληπτικής αγωγής με άλλες μεθόδους αντισύλληψης. Η αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο και η χρήση αντιηλιακού γαλακτώματος είναι επίσης βασικές προϋποθέσεις για να μην επιδεινώνεται το πρόβλημα.
Σε επίπεδο τοπικής θεραπείας χρησιμοποιείται κυρίως ο συνδυασμός υδροκινόνης, βιταμίνης Α και γλυκοκορτικοειδών. Ωστόσο μόνο με τοπική θεραπεία, χωρίς κάποια πιο δραστική μέθοδο, τα αποτελέσματα είναι μάλλον φτωχά.
Οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι υποχώρησης των πανάδων είναι το microneedling, το χημικό peeling, το fractional CO2 Laser SmartXIDEPunto (fraxel) και το MOTUS AX Laser αλεξανδρίτη. Η επιλογή της καταλληλότερης μεθόδου για κάθε ασθενή γίνεται βάσει της έκτασης των πανάδων καθώς και της γενικής κατάστασης του δέρματος (φωτογήρανση, χαλάρωση δέρματος κτλ.). Μετά από επαναλαμβανόμενες συνεδρίες και ειδικά σε συνδυασμό με τοπική θεραπεία, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι εντυπωσιακά.
Πηγή: https://www.altmeyers.org/de/dermatologie/melasma-823
Μετάφραση: Δρ. Χριστόφορος Τρυπάκης, MD, PhD
Deutsch